Czy ktoś dysponuje jakimiś informacjami o brzeskim kościele św. Trójcy? Ciekawi mnie jego historia, a zwłaszcza finał w postaci rozebrania. Znacie jakieś szczegóły?
Przy okazji, spotkałem się z niemieckimi nazwami podbrzeskich wsi: Schwibendorf oraz Berischdorf. Niestety nie mogę ich zidentyfikować.
Te miejscowości niemieckie, które wymieniasz nie są z naszej okolicy.
O kościółku św. Trójcy było kiedyś w NTO:
"Nieco dalej jest luka w zabudowie, to miejsce dawnego cmentarza ewangelickiego. Cmentarz przed Bramą Opolską założono jeszcze w 1542 roku. Z czasem został on przesuwany na wschód, na początku XX wieku zajął teren między ulicami Ofiar a Łokietka, aż po alejkę Piwowarską. Najważniejszym obiektem cmentarza był kościółek Trójcy Świętej. Jak to z drewnianymi obiektami bywa, był on kilka razy niszczony i przenoszony. Ostatnia budowla, o charakterystycznej konstrukcji zwanej pruskim murem, powstała w latach 1748 - 1769 i przetrwała II wojnę. Pamiętają ją nieliczni najstarsi brzeżanie. Później kościółek rozebrano. A w latach 60 zlikwidowano cały cmentarz i jego miejsce zajął szpital. Jak odnaleźć miejsce, w którym stała świątynia? Stała przy ulicy, na prawo od wjazdu na cmentarz. Brukowany wjazd zachował się do dziś, prowadzi teraz do szpitalnych garaży. I tyle tylko zostało z cmentarza."
Rozbieranie kościoła powinni pamiętać jeszcze najstarsi brzeżanie, w końcu to nie tak dawno. A okoliczności nie wymagają chyba śledztwa: tumiwisizm Polaków w tamtych latach był większy niż dzisiejszej młodzieży , i nieliczni tylko zwrócili uwagę, że drewniany opuszczony, ewangelicki, poniemiecki, nikomu niepotrzebny kościółek rozbierają...
Dzieje kościoła opisane są dokładnie w broszurce: "Ślady, świadectwa brzeskiej przeszłości" Andrzej Peszko, Wrocław 2002.
Jeżeli chodzi o historię kościoła św. Trójcy, który stał przy ul. Nowe Domy, obecnie Ofiar Katynia, to po wojnie był on całkowicie nie używany. Moja mama opowiadała, że we wczesnych latach 50-tych okna tego kościoła byly pozabijane deskami. Opowiadała również, że lubiała tam chodzić i zaglądąć do środka, przez zabite deskami okna. Rozebrano go najprawdopodobniej w 1954 lub 1955.
Pamiętam jak rozpoczęto wykopy pod wieżowce przy ul. Piwowarskiej - razem z ziemią wydobyto również ludzkie kości. Cmentarz musiał sięgać trochę dalej niż do alejki Piwowarskiej (jak napisano w NTO)
Prawdopodobnie chodzi o Schreibendorf (Pisarzowice) i Briegischdorf (Brygidki).
Dziękuję za podpowiedź. Nazwy zostały zniekształcone, skąd problem w ich identyfikacji. Chodzi o wsie bezpośrednio leżące w najbliższej okolicy Brzegu. Nie miałem problemu z Hermsdorf, Schüsselndorf, Paulau, Rathau (zachowuję oryginalną pisownię). Wsie te podlegały parafii brzeskiej św. Mikołaja, a część z nich od XVI w. właśnie kościołowi św. Trójcy na przedmieściu Opolskim.
Czy można coś więcej o Brygidkach? Gdzie je zlokalizować?
Dzieje kościoła opisane są dokładnie w broszurce: "Ślady, świadectwa brzeskiej przeszłości" Andrzej Peszko, Wrocław 2002.
Niestety, nie znam pozycji. Czy mógłbyś coś więcej napisać o historii tej budowli?
Jeśli zaś chodzi o tekst z "NTO", to podchodzę z dużą ostrożnością do artykułów prasowych, których autorzy nie podejmują się weryfikacji podawanych przez siebie informacji, bo się zwyczajnie na tym nie znają. Najczęściej wykorzystują ustalenia poczynione przez innych, podpisując własnym nazwiskiem. Ale warto zajrzeć. Pamiętasz, jaki to nr i rocznik "NTO"?
Czy można coś więcej o Brygidkach? Gdzie je zlokalizować?
Brygidki zostały włączone w obręb Brzegu w roku 1895, zaś położone są mniej więcej w okolicach fabryki cukierków. O ile sobie przypominam, to pierwotnie wioska ta położona była tuż pod murami miejskimi, w rejonie dzisiejszej ulicy Piastowskiej, została jednak przeniesiona na obecne miejsce w związku z rozbudową brzeskiej twierdzy w XVIII wieku.
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2007-10-23, 14:21, w całości zmieniany 2 razy
Niestety, nie znam pozycji. Czy mógłbyś coś więcej napisać o historii tej budowli?
No warto ją jednak mieć, jak nie ma w księgarni, to polecałbym wizytę w Biurze Promocji Miasta i wyproszenie, choćby do skserowania. To Biuro wydawało, to na pewno posiada. Jest tam opisana ze szczegółami głównie budowa ostatniego kościoła, fotografie wnętrza i zewnętrzna sprzed stu lat. Raczej oparte na faktach, bo autor jest historykiem.[/quote]
anthropos napisał/a:
Jeśli zaś chodzi o tekst z "NTO", to podchodzę z dużą ostrożnością do artykułów prasowych, których autorzy nie podejmują się weryfikacji podawanych przez siebie informacji, bo się zwyczajnie na tym nie znają. Najczęściej wykorzystują ustalenia poczynione przez innych, podpisując własnym nazwiskiem. Ale warto zajrzeć. Pamiętasz, jaki to nr i rocznik "NTO"?
No sorry, ale tekstom z gazet nie ufasz a ufasz wieściom na forum? Ja też podchodzę z ostrożnością do artykułów prasowych, ale w sytuacji gdy nie wiesz, gdzie są Nowe Domy, Brygidki i gdzie stał kościół św. Trójcy... to jednak nawet NTO może być dla Ciebie cennym źródłem...
Tekst z NTO zacytowałem cały dot. kościoła, więc więcej nic w oryginale nie znajdziesz na temat samego kościoła. To był chyba numer z 23 lutego 2003 r., tak przynajmniej wynika z chronologii artykułów ukazujących w dodatku 7 Dni. Niektóre z tej serii są w necie:
http://www.nto.pl/apps/pb...=73297256427349
Niestety, nie znam pozycji. Czy mógłbyś coś więcej napisać o historii tej budowli?
No warto ją jednak mieć, jak nie ma w księgarni, to polecałbym wizytę w Biurze Promocji Miasta i wyproszenie, choćby do skserowania. To Biuro wydawało, to na pewno posiada. Jest tam opisana ze szczegółami głównie budowa ostatniego kościoła, fotografie wnętrza i zewnętrzna sprzed stu lat. Raczej oparte na faktach, bo autor jest historykiem.
Już wyjaśniam. Poprosiłem o informacje zawarte w publikacji A. Peszko, gdyż nie mam do niej dostępu. Ponieważ nie jestem mieszkańcem Brzegu, trudno mi zajść do księgarni czy Biura Promocji Miasta. Zanim uda mi się ściągnąć tę broszurkę (wiem, że jest w zasobach bibliotek uniwersyteckich we Wrocławiu i Toruniu), minie trochę czasu. Stąd moja prośba. Nie znam osobiście dr. Andrzeja Peszko, ale wiem, że jest to rzetelny historyk. Doktoryzował się na podstawie dysertacji poświęconej stosunkom konfesyjnym w dziewiętnastowiecznym Brzegu. A zatem z zakresu tematyki, która i mnie szczególnie interesuje.
Artykuł w "NTO", z którego cytujesz fragment, razi swoimi uproszczeniami i co by nie powiedzieć, błędami. Nie napisałem, że ufam wiadomościom podawanym na forum. Choć z drugiej strony spodziewam się, że mam do czynienia z solidnymi userami. Czynisz mi zarzut, że nie wiem, gdzie był cmentarz ewangelicki. Nie jestem mieszkańcem Brzegu, ale na podstawie planu miasta, mam wątpliwości, czy rzeczywiście cmentarz ten, jak podaje wspomniany artykuł: "Z czasem został on przesuwany na wschód, na początku XX wieku zajął teren między ulicami Ofiar a Łokietka, aż po alejkę Piwowarską." Prawdopodobnie chodzi o cmentarz w pobliżu staroluterańskiego kościoła św. Łukasza. Nie sądzę, aby chodziło tu o cmentarz przy kościele św. Trójcy.
Nie jestem też pewien, czy twoje wiadomości są ścisłe. W wątku "cmentarz ul. ofiar katynia" piszesz:
Brzeski napisał/a:
Cmentarz był od zarania katolicki... no a przynajmniej od XIII wieku, bo wcześniej to nie pamiętam. Tak samo kościół był zawsze kaplicą katolicką, i to chyba nieprzerwanie, nie licząc czasów po wojnie 30-letniej, gdy stał przez jakiś czas w ruinie.
Natomiast w tym wątku podajesz:
Brzeski napisał/a:
"Rozbieranie kościoła powinni pamiętać jeszcze najstarsi brzeżanie, w końcu to nie tak dawno. A okoliczności nie wymagają chyba śledztwa: tumiwisizm Polaków w tamtych latach był większy niż dzisiejszej młodzieży , i nieliczni tylko zwrócili uwagę, że drewniany opuszczony, ewangelicki, poniemiecki, nikomu niepotrzebny kościółek rozbierają...
Otóż kościół św. Trójcy był do początków XIX w. polskim kościołem ewangelickim obsługującym podbrzeskie wsie zamieszkałe przez polskojęzycznych luteran. Jeśli dziś szczycimy się polskim kancjonałem wydanym w 1670 r. w Brzegu, to warto pamiętać, że jego autorem był właśnie polski pastor kościoła św. Trójcy. Pieśni z tego śpiewnika, m.in. psalmy w przekładzie Jana Kochanowskiego, były śpiewane właśnie w tym kościele.
Jego rozebranie powinno być prawdziwym wyrzutem na sumieniu. Jeśli istnieje dokumentacja fotograficzna, to może warto pokusić się o odbudowę przynajmniej bryły tej świątyni. Byłaby z pewnością wielką atrakcją Brzegu.
"Z czasem został on przesuwany na wschód, na początku XX wieku zajął teren między ulicami Ofiar a Łokietka, aż po alejkę Piwowarską." Prawdopodobnie chodzi o cmentarz w pobliżu staroluterańskiego kościoła św. Łukasza. Nie sądzę, aby chodziło tu o cmentarz przy kościele św. Trójcy.
Oba kościoły stały na obrzeżach cmentarza ewangelickiego, z tym że kościół św. Łukasza od ul. Łokietka, a św. Trójcy od ul. Nowe Domy (obecnie Ofiar Katynia). Obecne przejście prowadzące od ul. Łokietka do ul. Ofiar Katynia (ul. Piwowarska) wychodzi do ul. Ofiar Katynia w miejscu gdzie stała brama, którą wchodziło się na teren kościoła św. Trójcy. Do niedawna stały tam jeszcze jej resztki. Nie wiem czy stoją tam do tej pory. Najprawdopobniej, sam kościół stał gdzieś na miejscu garaży szpitalnych przy ul. Ofiar Katynia.
Wrócę jeszcze do pobocznego tematu. Skąd się wzięła nazwa Brygidki (dla brzeżan to pewnie oczywistość)? Czy jest to nazwa zwyczajowa, która pojawiła się po 1945 r. jako spolszczenie Briegischdorf (Bri[e]gi[sch]d[orf])? Nasuwa się od razu skojarzenie ze Lwowem. Pytam, ponieważ w polskiej literaturze historycznej używana jest nazwa: Brzeska Wieś lub Wieś Brzeska. Także w łacińskich zapisach występuje ona jako villa Bregensis.
Może się mylę, ale przyłączenie gminy wiejskiej Brzeska Wieś do gminy miejskiej Brzeg nastąpiło nie w 1895, ale w 1878 r. Nie oznaczało to, że stała się własnością komunalną, to rzeczywiście nastąpiło nieco później w związku z wykupem gruntów pod inwestycje miejskie.
Sama osada wzmiankowana jest w 1339 r., ale jest ona niewątpliwie starsza i wiąże się z osadnictwem na obszarze tzw. Starego (czyli przedlokacyjnego) Brzegu.
Faktem jest również, że Brzeska Wieś do 1741 r. znajdowała się tuż przed linią ówczesnych fortyfikacji miejskich, a wraz z ich rozbudową w okresie fryderycjańskim została przesunięta w kierunku południowo-wschodnim.
Być też się mylę, ale wydaje mi się, że gdzieś czytałem (być może w historii Brzegu i Księstwa Brzeskiego Schoenborna - już nie pamiętam), że Briegischdorf został formalnie włączony w granice miasta 1905. Po tym Brzeg stał się miastem wydzielonym.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
, i nieliczni tylko zwrócili uwagę, że drewniany opuszczony, ewangelicki, poniemiecki, nikomu niepotrzebny kościółek rozbierają...
to jednak nawet NTO może być dla Ciebie cennym źródłem...
Nasze Serwisy:
Nasze Serwisy:
