Czy ktoś z Was jest może w posiadaniu informacji nt. jednego ze stawów w Borach Niemodlińskich. Chodzi mianowicie o Staw Książęcy. Stawy niemodlińskie, w tym Książęcy, powstały ok. XVI w. w miejscu wydobywania rud. Stały się stawami rybnymi. Interesuje mnie nazwa Stawu Książęcego. Nadano ją ku czci księcia opolskiego czy brzeskiego, a jeżeli tak, to jakiego ? Okoliczne tereny należały na przestrzeni wieków do księstwa opolskiego, niemodlińskiego i brzeskiego, zatem kim był ten książę ?
Ostatnio zmieniony przez mulder 2016-10-12, 11:48, w całości zmieniany 1 raz
Nie była to nazwa upamiętniająca konkretnego księcia. Być może powstanie tego i okolicznych stawów wiązać należy z okresem panowania księcia opolsko-raciborskiego Jana II Dobrego. Czy był on własnością książęcą - trudno odpowiedzieć. Nie figuruje pod nazwą "Książęcy" w urbarzu z 1534 r.
Zależy, co się rozumie przez "okoliczne tereny"
W księstwie niemodlińskim okolice Oldrzyszowic znajdowały się jedynie w okresie przypadającym na lata 1313-1328.
Ostatnio zmieniony przez anthropos 2016-10-12, 23:54, w całości zmieniany 1 raz
Dziękuję za odpowiedź, anthropos.
Co do przynależności okolic Lewina Brzeskiego, w tym Oldrzyszowic, do danego księstwa, chyba trudno konkretnie orzec. Początkowo był to teren Przesieki Śląskiej, czyli terytorium sporne Ślężan i Opolan ( Czy w tamtym okresie jest możliwe mieszanie się wpływów obydwu plemion, raczej nie, gdyż byli oni przecież Słowianami Zachodnimi ). Od 1329 r. Lewin należał do księstwa brzeskiego, a jego tereny należące do panów z tego miasta musiały zatem wchodzić i w jego skład ( rodzina Hoff, von Bees - ci ostatni jeszcze w końcu XVIIw. posiadali wsie na prawym brzegu Nysy, czyli m.in. Przeczę, Oldrzyszowice, Stroszowice ). Pewne jest, że Oldrzyszowice były wsią lenną joannitów z Łosiowa ( nadane przez biskupa wrocławskiego Tomasza II ), a komturia zakonników posiadała również we władaniu młyny na Nysie i Ścinawie Niemodlińskiej w okolicach wsi. Nazwa stawu pozostaje zatem niewyjaśniona. Wiadomo jedynie, że w początku XVI w. las na skraju Oldrzyszowic wraz ze stawem kupił od włodarza ze Starego Grodkowa jeden z lewińskich von Bees'ów, poddanych księcia brzeskiego. Legenda o powstaniu nazwy stawu może dopiero się narodzić.
Ostatnio zmieniony przez mulder 2016-10-13, 10:14, w całości zmieniany 1 raz
Udało mi się co nieco ustalić. Otóż jak podaje prof. Heinrich Wendt, przedwojenny dyrektor archiwum miejskiego we Wrocławiu, nazwa ‘Herzogteich’ to określenie dawniejszego stawu wymienionego w źródle jako ‘Magnussowski’ (chodzi o urbarz niemodliński z 1534). Tenże sam badacz podaje nazwę ‘Herzogteich’ dopiero przy dacie 1746 r. Wskazuje to, że nazwa ta nie pochodziła z czasów książąt piastowskich.
Jeśli chodzi o przynależność terytorialną Lewina, to nie budziła ona nigdy wątpliwości. Należał on do domeny dolnośląskiej, najpierw księstwa wrocławskiego, a od 1311 r. brzeskiego. Nie wiem skąd pochodzi informacja, że dopiero od 1329 r. należał on do księstwa brzeskiego. Natomiast ród von Bees (Bies) posiadał dobra nie tylko po obu stronach Nysy Kłodzkiej, ale również w innych częściach obu sąsiadujących księstw. Jedno nie kłóciło się z drugim.
O tym, jak przebiegała zachodnia granica księstwa opolskiego, można stwierdzić patrząc na dokładną mapę Friedricha Wehnera: http://ibrbs.pl/mediawiki/images/1/11/KO.jpg
Pierwotna nazwa tego stawu brzmiała "Magnuszowicki" i wywodziła się od nazwy wsi Magnuszowice (Wielkie i Małe). Osada ta po raz pierwszy wspomniana jest w źródłach w 1310 r. jako 'Magnussowitz', późniejsze Mangersdorf.
Magnuszowice i Magnuszowiczki to również nazwy obecnych wsi. Wracając do kwestii przynależności Lewina, to na przynależność początkową tego miasta do księstwa opolskiego wskazują dwie rzeczy. Pierwsza, mennica ( w księstwie opolskim istniały trzy mennice w tym czasie, czyli w początku XIV w., a zatem w Opolu, Głogówku i właśnie Lewinie ), która upadła w XIV w., co wiąże się z przejściem miasta pod władztwo książąt dolnośląskich, a druga to komora celna, z której myto opolski ks. Bolesław sprzedał w 1310 r. rajcom wrocławskim. Lewin był miastem Pogorzelów i powstał, jak się przyjmuje, z osady Wróblin należącej w poł. XIII w. do Mikołaja, rycerza opolskiego, syna Bogusława z Wróblina, który był z kolei najstarszym synem kasztelana ryczyńskiego, Jarosława. Ów Bogusław, z rodziny Pogorzelów, pojawiający się w dokumentach z poł. XIIIw. uznawany jest za ojca miasta. Po śmierci Mikołaja ( 1257 r. ), dobra przejął bratanek Bogusława, Bogusz z Pogorzeli. Zawiłe to wszystko. Pozostaje zatem sprawa daty przejścia Lewina pod księstwo brzeskie.
Możemy sobie podyskutować o historii Lewina i rzekomej mennicy tam zlokalizowanej w nowym wątku. Ale tu proponuję trzymać się tematu stawu "Książę".
mulder napisał/a:
Wiadomo jedynie, że w początku XVI w. las na skraju Oldrzyszowic wraz ze stawem kupił od włodarza ze Starego Grodkowa jeden z lewińskich von Bees'ów, poddanych księcia brzeskiego.
Czy możesz podać źródło tej informacji albo bliższe dane?
O fakcie nabycia przez jednego z von Beesów lasu na skraju Oldrzyszowic wspominają autorzy monografii Lewina Brzeskiego z 2005 r, Banik i Koechler, powołując się na Schlesisches Urkundenbuch.
A w którym tomie Schlesisches Urkundenbuch wspomniany jest ten dokument pochodzący z początku XVI wieku? O ile jest mi wiadomo ostatni z wydanych, szósty tom tej serii edycji dokumentów źródłowych obejmuje zakres lat 1291-1300.
Niestety, nie było tam podanego tomu. Banik powołuje się na K.Koehlera, przedwojennego autora opracowania o mieście "Geschichte der Stadt Loewen", wyd. w 1933 r.
Na stronie ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi http://www.minrol.gov.pl/...rp-niemodlinski
można przeczytać:
Początek chowu i hodowli karpia królewskiego w okolicach Niemodlina datowany jest na początek XIV wieku. W XV wieku za sprawą śląskich cystersów wprowadzenie nowatorskiego systemu przesadkowania karpia sprzyjało budowie nowych stawów na terenie obecnej gminy Niemodlin, zapewniających świeże ryby w okresie bardzo licznych postów. W XVI wieku dochód ze sprzedaży ryb kształtował się na poziomie 40% w stosunku do całości dochodów w niemodlińskiej części ówczesnych dóbr książęcych. Według analizy map przez geometrę Christopha Glaubitza i pułkownika Christiana Wredego w połowie XVIII wieku na terenie dawnego powiatu niemodlińskiego funkcjonowało około 250 stawów, z czego ponad połowa znajdowała się na terenie obecnych gmin Niemodlin, Tułowice, Lewin Brzeski oraz Dąbrowa Niemodlińska.
Zatem niekoniecznie źródeł gospodarki stawowej w okolicach Lewina upatrywać należy w zagospodarowaniu wcześniejszych miejsc wydobycia rud. Były to bowiem tereny z wysokim poziomem wód gruntowych, nie nadające się do powierzchniowego wydobywania rudy. Inaczej było w południowej części obszaru Stawów Niemodlińskich (tzw. stawy tułowickie czy Staw Nowokuźnicki koło Prószkowa). Być może toponim Staw Książęcy został nadany ze względu na dużą powierzchnię akwenu i przeciwstawną nazwę wobec Stawu Chłopskiego (zwany też Kmiecym).
Jak na całym Śląsku, tak i w Niemodlinie hodowla karpia zapoczątkowana została przez zakonników, podobnie jak w Miliczu i dolinie Baryczy. Później działalność tę przejęli lokalni panowie, właściciele ziemscy.
Co do pochodzenia stawów jako wcześniejszych miejsc wydobycia rudy, przemawia za tym fakt, że w początkach naszej ery wykształcił się w okolicach Brzegu tzw. brzeski ośrodek metalurgii. Granice wschodnie ośrodka sięgały Ścinawy Niemodlińskiej, przekraczając ją nawet nieznacznie. Bagienne tereny Doliny Nysy Kłodzkiej i podmokłe łąki jej krawędzi sprzyjały właśnie wydobyciu rudy, stąd szereg stanowisk wydobywczych w Buszycach, Stroszowicach i Oldrzyszowicach, Przeczy, czy nawet Skorogoszczy. Część z nich stała się zaczątkiem późniejszych stawów.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
Nasze Serwisy:
Nasze Serwisy:
