[Jan Zamasz]

„Willa w parku”.
Czy park im. prof. J. Czajkowskiego ma szansę z deweloperem i urzędem miejskim?

Park miejski im. prof. Józefa Czajkowskiego w Brzegu nie ma szczęścia do „przyjaznego” sąsiedztwa.
Realizowana zabudowa w strefie styku (symbiozy) z tkanką miasta powoduje efekt
„duszenia” przestrzeni parku. Najpierw wzdłuż ul. Jana Pawła II, a właściwie na jej zapleczu, w miejscu dawnych ogródków, zrealizowano zespół zabudowy rezydencjonalnej – okazałe, wolnostojące domy. Obecnie na rogu ulic Spacerowej i B. Głowackiego szybko postępuje realizacja 5-kondygnacyjnego budynku z podziemnymi garażami. Dla potrzeb budowy ogołocono drzewa z ich koron oraz znacznie przycięto systemy korzeniowe. Sterczące kikuty jak na ironię przywołują osobę Patrona parku, dla którego idea ochrony przyrody nie była tylko przedmiotem pustej propagandy. W czasach gdy o ekologii nie było jeszcze głośno, swoim wychowankom wdrażał On, niekiedy w niekonwencjonalny lecz skuteczny sposób, potrzebę ochrony zasobów brzeskiej zieleni. Tak w propagandzie jak i w „realu” obowiązywała raczej zasada zdominowania przyrody przez człowieka (niekiedy w barbarzyński sposób), a nie jej ochrona. Niegdysiejsza idea zdaje się dziś w naszym mieście przeżywać renesans.
Brzeg jest miastem którego istotnym walorem są, niekiedy unikalne zasoby zieleni, a na harmonii zabudowy i przyrody zasadza się, leżąca u podstaw struktury funkcjonalno-przestrzennej, kompozycja urbanistyczna miasta. Resztki świetności historycznego już założenia dziś właśnie konsumujemy. Dzięki rozumieniu roli przyrody oraz trafnej i długofalowej polityce przestrzennej włodarzy miasta z początku XX w. Brzeg zachował w swoim „rdzeniu” (w części śródmiejskiej) charakter i rangę „miasta-ogrodu”. Dlatego też obecnie, co bardziej wrażliwych na przekształcenia otaczającej rzeczywistości mieszkańców w najwyższym stopniu musi niepokoić i zdumiewać realizacja w miejscach o specjalnej, wyciszonej konotacji budowa obiektów o nieodpowiedniej skali i charakterze. W dodatku bez uprzedniego merytorycznego rozważenia zasadności i faktycznych uwarunkowań. Realizacja budynku „Willa Park” jest drastyczną ingerencją w miejsce specyficzne. Budowa świadczy o przypadkowości działań inwestycyjnych i braku przemyślanej polityki przestrzennej, opartej o wyważone i wynegocjowane społecznie plany szczegółowe. Jest też przejawem zaniku elementarnej kultury urbanistycznej.
Ulice Piastowska i Jana Pawła II były i wciąż pozostają reprezentacyjnymi w mieście. Charakterystyczną ich cechą jest zabudowa pochodząca z przełomu XIX i XX w., oraz początków w. XX, o dobrej, wyważonej skali i rezydencjonalnym charakterze. W układzie poprzecznym ulice mają przekrój alei zdobnych szpalerami drzew i żywopłotów, dziś mocno niekompletnych. Na zapleczu oficjalnej zabudowy znajdują się oficyny lub budynki gospodarcze o układzie rozproszonym, rzecz jasna już mniej okazałe, o mniejszej, kameralnej skali i bardziej oszczędnej formie. Właśnie ta, zapleczowa część przestrzeni ulicznej stanowi strefę „buforową” - przejście pomiędzy zabudową frontu i właściwą przestrzenią parku. Logiczna i wyraźna regulacja jest urbanistycznym walorem tej części miasta. Realizacja zabudowy na rogu ulic Spacerowej i B. Głowackiego o pretensjonalnej nazwie „Willa Park” w sposób niedopuszczalny łamie tę zasadę. Obiekt nie ma nic wspólnego z willą, tak jak i ul. Spacerowa pozostaje już tylko z nazwy. Duży budynek wielorodzinny, ze względu na skalę i charakter funkcji (auta) jest kolizyjny w stosunku do parku - zabiera światło wschodnie i oddziaływuje szkodliwie na starodrzew. W związku z zarysowaną sytuacją, na dzień dzisiejszy jawi się następująco postawione pytanie: Czy przed zakończeniem ewidentnie szkodliwej realizacji „Willi” jest szansa na korektę jej kształtu, a zwłaszcza wysokości? Osobiście jako rozwiązanie kompromisowe wnioskowałbym ograniczenie gabarytów o jedną kondygnację wzdłuż ul. Głowackiego i o dwie w skrzydle prostopadłym.
Na marginesie realizacji „Willi” wyłania się zagadnienie kreowania kontekstów urbanistycznych (lokalizacji), dla nowo-powstających zespołów zabudowy.
Trudno się dziwić deweloperom, że poszukują miejsc atrakcyjnych, lecz komercyjne obiekty nie mogą powstawać za wszelką cenę, a w szczególności za cenę ładu przestrzennego i kosztem istotnych walorów urbanistycznych, kulturowych, czy przyrodniczych. Jest rzeczą władz miasta i jego służb urbanistycznych by w procesie kształtowania polityki przestrzennej, która powinna mieć charakter permanentny, a nie tylko kadencyjny, wypracowywać nowe, wartościowe pod względem rynkowym lokalizacje, które stanowiłyby atrakcyjny „produkt” dla deweloperów. W przeciwnym razie alternatywą pozostaje doraźna eksploatacja jeszcze istniejących rezerw, która - jak wskazuje w/w przykład - przeradza się w gospodarkę rabunkową na przestrzeni, zasobach i urodzie miasta.

dr inż. arch. Jan Zamasz
(autor jest mieszkańcem miasta związanym historycznie i rodzinnie z Brzegiem, na co dzień pracownikiem naukowym Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej i czynnym architektem)

[Rich Kramer]

Zgadzam sie z tym co napisal Pan powyzej. Jednak trudno wyobrazic sobie zmiane ksztaltu budowli gdy sprzedano juz wiekszosc lokali na najwyzszym poziomie. Wnioskuje na podstawie danych z http://www.ibdevelopment....illaparkkatalog

[tadjurek]

I ja też muszę zgodzic sie ze znakomicie uzasadniona opinią pana architekta Jana Zamasza. Ale jego propozycje ograniczenia toczącego się już procesu inwestycyjnego wydają się być typową "musztardą po obiedzie". Stawiam więc zarzut osobom odpowiedzialnym za wydanie zgody na powstanie takiego właśnie obiektu w tym miejscu, dlaczego służby konserwatorskie nie zgłosiły zastrzeżeń do budowy w bezpośrednim sąsiedztwie zabytkowych Plant i reprezentacyjnej ulicy miasta. Zastanawia mnie co należy zrobić, żeby w przyszłości uniknąć takich błędów w Brzegu?

[marian_s]

W pełni zgadzam się szkoda tylko,że dopiero gdy inwestycja zobaczyła światło dzienne ktoś to słusznie oprotestował. A gdzie byli decydenci gdy wydawano pozwolenie ? Kiedyś było tam coś w rodzaju lunaparku - nie mogło to iść w tym kierunku tylko taki monument ?