anthropos - 2017-09-08, 12:44 Temat postu: Brzeski Sperlingsberg Na internetowej aukcji pojawiła się pocztówka wydana w 1941 r. lub wcześniej. https://www.zvab.com/serv...20#&gid=1&pid=2 Przedstawia zimowy krajobraz miejski. Podpis na drugiej stronie informuje, że jest to starówka brzeska na Sperlingsbergu. Autorką reprodukowanego linorytu była Ellen Göldner-Bargmann. Ciekawszy od osoby autorki jest jednak sam wizerunek. Czy możliwe jest ustalenie, jaki to niezachowany fragment zabudowy miasta? Czy może to być widok od strony ul. Jezuitów? Dziedzic_Pruski - 2017-09-08, 13:27 Moim zdaniem jest to widok na ul. Górną z galerii dawnej rezydencji jezuitów, budynek na pierwszym planie to zakrystia kościoła św. Krzyża. Dziedzic_Pruski - 2017-09-08, 21:52 Porównanie widokówki z widokiem współczesnym z nieco innej perspektywy. anthropos - 2017-09-09, 09:06 Tak, rzeczywiście to ten budynek. Szczęśliwie uniknął wyburzenia lub przebudowy. Dziwi mnie natomiast spadek terenu widoczny na linorycie. Czy to możliwe, aby nawierzchnia placu przed obecną plebanią była kiedyś niżej w stosunku do ulicy? Autorka urodzona w 1897 r. działalność artystyczną rozpoczęła w połowie lat trzydziestych XX w. Pocztówka przedstawia widok prawdopodobnie z tego okresu. Dziedzic_Pruski - 2017-09-09, 09:23 Spadek terenu tłumaczy już sama nazwa Wróble Wzgórze. mulder - 2017-09-09, 09:56 Stojąc na ul. Pańskiej patrząc w kierunku ul. Górnej i ul. Jezuitów, wyraźnie widać różnicę terenu. Szkoda, że nie zachował się widok Wróblego Wzgórza z dawniejszych czasów. anthropos - 2017-09-09, 12:33 Nie chodzi mi o spadek terenu wzdłuż ulicy Górnej, ale w jej poprzek. Pierwotnie nie było dzisiejszego murku oddzielającego chodnik przy ul. Górnej od zabudowań cofniętych w głąb (dzisiejsza plebania kościoła św. Krzyża). Na dawnych planach widać, że był to niezabudowany plac. Być może istniał tam tak wyraźny spadek terenu wyrównany w późniejszym okresie. Na linorycie z pocztówki postać znajduje się bowiem nieco niżej niż poziom ulicy przed zakrystią. Dziedzic_Pruski - 2017-09-09, 14:12 Ależ teren podwórka jest położony niżej od ulicy, co widać na poniższym zdjęciu. Był też murek. Dziedzic_Pruski - 2017-09-09, 14:32 I jeszcze 3 zdjęcia. anthropos - 2017-09-10, 00:15 Zdjęcia są super, ale one tylko potwierdzają to, o czym pisałem. Bo dowodzą, że powierzchnia ulicy nie była nachylona na swej szerokości. A znaczny spadek terenu widoczny jest dopiero za murkiem. Tymczasem na linorycie nie ma murku, a postać znajdująca się na przeciw zakrystii znajduje się poniżej poziomu ulicy. A może stoi ona na daszku jakiejś niskiej zabudowy? A może to jedynie duży skrót perspektywy wynikający ze swobody artystki? To wie... Dziedzic_Pruski - 2017-09-10, 00:38 Linoryt to jednak nie fotografia i może zawierać błędy w perspektywie, jak np. miedzioryty Wernera. Druga sprawa to indywidualny odbiór - ja n.p. nie widzę spadku terenu w poprzek ulicy, a trzecia czarno-biały pejzaż zimowy na czarno-białej rycinie. Jeżeli chodzi o perpektywę, to artystka przedstawiła widok z galerii 2. piętra - w "obramieniu" u dołu widać drewnianą balustradę, a u góry - dachówki. anthropos - 2017-09-12, 14:09 Inna ciekawa informacja dotycząca brzeskiego Wróblego Wzgórza (Sperlingsberg). Na początku lat 60. XIX w. budynek dawnej szkoły dziewcząt działającej na ul. Długiej został przekazany dla nowo utworzonej szkoły handlowej. Z drugiej strony szkoła dziewcząt protestanckich i wyższa klasa dziewcząt katolickich przeniosły się jesienią 1863 r. do zakupionego za 8113 talarów domu nr 437 na Sperlingsbergu. Wszystkie klasy zostały zakwaterowane w pokojach, z których niektóre miały być bardzo przyjazne i jasne ale – jak pisano w notatce prasowej – zaspokajały one w pełni potrzeby. Budynek mieścił również mieszkanie woźnego. Zatem od tej szkoły powstała kilkanaście lat później nazwa dawnej ulicy Szkolnej. Nieruchomość nr 437 to bowiem narożny dom między ulicami Szkolną i Pańską. W jego miejscu wznosi się dziś wielorodzinny budynek mieszkalny (Górna 13), a sama ulica już nie istnieje. Patrząc na dzisiejszą zabudowę ma się wrażenie, że ten kwartał brzeskiej starówki uległ największym zmianom w stosunku do okresu przedwojennego. A szkoda, bo Wróble Wzgórze miało swoją historię i własny koloryt. anthropos - 2017-09-12, 18:11 Ulica Pańska (Junkernstr.) jeszcze zabudowana po obu stronach. Czy budynek po lewej stronie na pierwszym planie mógłby być dawną szkołą żeńską? Dziedzic_Pruski - 2017-09-12, 19:38 To nie ta ulica i nie ten budynek. Lokalizację zaułka można prześledzić na zamieszczonym poniżej fragmencie planu miasta z 1860 r. Na planie z 1934 r. zaułek ten nosi po prostu nazwę Sperlingsberg. Budynek na po lewej stronie nosił według mnie nr 430, natomiast narożny budynek nr 437 znajdował się niżej i jest być może widoczny na pierwszym zdjęciu w przyczynku z 3 zdjęciami (poniżej powiększenie). Dolny odcinek odnogi Sperlingsbergu jest na planie rzeczywiście oznaczony jako Schulgasse. anthropos - 2017-09-13, 00:22 Ciekawa uwaga, ale można do niej wnieść pewne wątpliwości. Jeśli to miałby być zaułek Szkolny, a nie ulica Pańska, to wówczas mało prawdopodobne, aby dom z lewej strony był posesją nr 430. Wnoszę tak z porównania fotografii z planem miasta z 1860 r. Wg tego ostatniego posesja ta była ostatnią w ciągu ulicy Szkolnej. Tymczasem na zamieszczonym przeze mnie zdjęciu dom nie jest ostatnim, za nim ciągnie się dalsza zabudowa. Perspektywa do widniejącej na drugim planie ulicy Jezuitów jest dość znaczna. Z pewnością nie była to zatem ostatnia posesja Szkolnej. Bardziej prawdopodobny byłby sąsiedni dom nr 431, bardziej cofnięty w ciągu ulicy. Druga kwestia to dystans do bryły kościoła oraz proporcje jej rozmiarów do odległości. Stojąc u wylotu dawnej Szkolnej (orientacyjny punkt to dzisiejszy dom przy Jezuitów 9) kościół jest zbyt blisko niż na rzeczonej fotografii. Aby to zilustrować zamieszczam współczesną fotografię wykonaną z głębi ulicy Jezuitów. Fotograf znajdował się w większej odległości niż dawny załom zaułku Szkolnego, a bryła kościoła jest i tak znacznie większa niż na omawianej fotografii. http://www.zabytkowekosci..._jezuitow04.jpg Oczywiście najlepiej byłoby to sprawdzić w terenie, ale nie mieszkam w Brzegu. Kwestia trzecia to podniesienie terenu widoczne na fotografii. Występuje od strony ulicy Pańskiej, ale nie Szkolnej i Jezuitów. Gaderep - 2017-09-13, 07:27 Panowie, jeśli idzie wam o ten blik na katolicką kirchę to ewidentnie Dziedzic ma rację - lewa strona foty to raczej budynek szkoły i otoczony murem dziedziniec szkolny (pos. 430) Antroposie, proporcje perspektywy zależą od ogniskowej zastosowanego obiektywu, więc na różnych fotach mogą być różne, wręcz aż do niewiarygodnych z punktu widzenia ludzkiego oka (a raczej spółki oko-mózg) anthropos - 2017-09-13, 08:51 Też mi się tak wydaje, ale jak istotą handlu jest targowanie, a nie jedynie sama transakcja, tak w dyskusji nie chodzi o zgadzanie się lub negowanie, lecz o posługiwanie się argumentami. 
Gaderep - 2017-09-13, 11:35 Wróć Waść ze suku na ziemię - w tradycji rzymskiego prawa istotą handlu jest właśnie transakcja, a targowanie się postrzegane jest raczej jako czynność mało elegancka 
Na, Waści, argumenta: 
Dziedzic_Pruski - 2017-09-13, 19:38 Wróćmy może do budynku szkoły, tzn. budynku nr 437. Moim zdaniem był to budynek oznaczony gwiazdką na zdjęciach poniżej. Julian Mazur - 2017-09-20, 19:56 Przed śmiercią jeszcze zaglądnąłem. Obu Panom dziękuję za fotografie. Widzę, że nic się nie zmieniło: Anthrops miesza w badziewiu (spadek, nie spadek), Dziedzic wyjaśnia, prostuje i jeszcze wytrzymuje (nie zapomnę, jak się przed laty w… i to mi się bardzo podobało). Pamiętam to miejsce z dzieciństwa: urokliwe drewniane krużganki, po których trzeszczącej podłodze biegaliśmy po lekcjach religii. Po kilkudziesięciu latach zauważyłem, że znikły i jest jakaś jeszcze nie gargamelia, ale ohydztwo w porównaniu z tym co było. Kto za to odpowiada? A może by tak zacząć zbierać materiał do bucha o „Zbrodniach architektonicznych KK w III RP” (można byłoby go dołączyć jako suplement do wielotomowego opus niewątpliwie poprawnego „Zasługi architektoniczne KK w III RP”). anthropos - 2017-09-23, 12:49 Jeszcze zanim na późniejszym zaułku Szkolnym (Schulgasse) ulokowano na początku lat 60. XIX w. szkołę żeńską, od 1816 r. funkcjonowała tam katolicka szkoła elementarna (posesja nr 420). Istniały więc przesłanki, aby nadać temu miejscu nazwę zaułek Szkolny. W późniejszym czasie, gdy przeniesiono szkoły w inne miejsca, nazwa ta zanikła. Na planie miasta Paula Barona z 1933 r. nazwa ulicy brzmi Sperlingsberg. |
