Dziedzic_Pruski - 2011-10-07, 21:57 Temat postu: Budynek ZSZ Nr 1 przy ul. Słowiańskiej Na prośbę jednego z forumowiczów podaję garść informacji na temat historii budynku ZSZ Nr 1 przy ul. Słowiańskiej. Na początku lat 30-tych, w związku z zamknięciem katolickiej szkoły ludowej dla dziewcząt (mieszczącej się w budynku zamykającym dziedziniec zamkowy od zachodu) z przyczyn technicznych, palącą potrzebą stała się budowa nowego budynku szkolnego. W tym celu miasto zakupiło tereny między (dzisiejszymi) ulicami Robotniczą i Wyszyńskiego, na których znajdowały się wcześniej szklarnie ogrodnictwa Haupta. Szklarnie rozebrano, wytyczono także nową ulicę, której nadano imię „bohatera” ruchu (nazistowskiego) Horsta Wessela. Możliwe, że nowo wytyczona ulica pokrywała się częściowo z tzw. skarbimierską drogą kościelną (Hermsdorfer Kirchweg), którą mieszkańcy Skarbimierza chodzili do Brzegu. Budowę szkoły zakończono w roku 1936 i nadano jej imię Adolfa Hitlera. Była to szkoła dla dziewcząt i chyba dlatego motywem przewodnim dekoracji rzeźbiarskiej (np. zaraz przy wejściu pod arkady) są bawiące się dziewczynki. Projekt budynku szkoły został wyłoniony w drodze konkursu, który wygrał wrocławski architekt Heinrich Rump. Wyniki konkursu zostały omówione w fachowym czasopiśmie Ostdeutsche Bau-Zeitung Breslau (Wschodnioniemiecka Gazeta Architektoniczna Wrocław), w wydaniu z 4. stycznia 1934. Ten numer znajduje się w zbiorach Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego. link Autorem artykułu jest brzeski komisaryczny radca budowlany Hans Bung, który zastąpił na tym stanowisku wielce zasłużonego dla Brzegu Waltera Tscheschnera, zwolnionego zaraz po objęciu rządów przez nazistów - za nieprawomyślność. Mimo że tekst artykułu powstał niespełna rok po tych wydarzeniach, cały „ocieka” partyjną nowomową. Poniżej podaję tłumaczenie wraz ze szkicami innych nagrodzonych projektów – jako przyczynek historyczny. Gorliwość komisarycznego radcy została nagrodzona stałym stanowiskiem, ale zdaje się że nie na długo. Być może Bung był po prostu zbyt kiepskim architektem. Natomiast Walter Tscheschner zdążył się jeszcze przysłużyć powojennemu Brzegowi, mając jako miejscowy specjalista (aż do momentu swego wysiedlenia) znaczący udział w uruchamianiu żywotnych instalacji zniszczonego i sparaliżowanego wojną miasta. Zdjęcia budynku szkoły znajdują się rąwnież na portalu Dolny Śląsk w fotografii. link Dziedzic_Pruski - 2011-10-07, 22:19 Temat postu: Konkurs architektoniczny - artykuł Wrocław, dnia 4. stycznia 1934 Konkurs na budynek szkoły ludowej w Brzegu (na Śląsku) Komisaryczny radca budowlany Bung, Brzeg Każdy, kto w ostatnich latach patrzył otwartymi oczami na niemiecką branżę budowlaną, musiał stwierdzić z przerażeniem, w jakim stopniu bolszewizm budowlany (zdaje się, że ten tekst kogoś „bahdzo” zainteresuje)  zdołał już zepchnąć w cień rodzimy styl, wysoko rozwiniętą sztukę budowlaną i wyrosłe na rodzimym gruncie rzemiosło (w oryginale bodenständig – jedno ze słów – kluczy).
Gdy bolszewizm budowlany dokonywał już licznych spustoszeń, niestety w aż nazbyt rzucający się w oczy sposób, w ostatnim momencie, wraz z politycznym saoopamiętaniem się narodu niemieckiego również w tej dziedzinie nastąpiła znacząca zmiana. Rozumie się samo przez się, że narodowy socjalizm musi także oddziaływać na budownictwo, zaś naczelnym zadaniem wszystkich narodowosocjalistycznych budowlańców winna być likwidacja skutków wypaczeń ostatnich lat. Gdy tylko nowemu brzeskiemu magistratowi udało się zapewnić sfinasowanie budowy nowej szkoły ludowej z 28 izbami lekcyjnymi, uhonorowanie tej chyba pierwszej budowy w nowym państwie stało się dla autora tego artykułu samozrozumiałą koniecznością. Zważywszy że z jednej strony, wolni architekci, szczególnie ci o słusznych poglądach na budownictwo, musieli ostatnimi laty cierpieć głód z powodu braku zleceń, przez co wartościowa część naszego życia kulturalnego stopniowo, lecz nieuniknienie więdła, z drugiej zaś strony najlepszego architekta najpewniej wyłania konkurs, odpowiadając w ten sposób narodowosocjalistycznej zasadzie oceny osiągnięć, jasnym się stało, że również i w tym przypadku rozpisano konkurs wśród śląskich twórców pochodzenia aryjskiego. Brzeski magistrat postanowił przy tym zakupić możliwie dużo projektów, by do udziału w konkursie zachęcić przez to również materialnie mniej znanych artystów. Wynik tego konkursu jest ze wszech miar interesujący. Z jednej strony z rozmaitych pism z wyrazami uznania i podziękowaniami wynika, jak ciepło przyjęto ten długo oczekiwany krok zarządu miejskiego, z drugiej zaś znamiennym jest fakt, że z oprócz wielu wartościowych prac, większa część nadesłanych projektów została od razu odrzucona, co może świadczyć o braku odpowiednich doświadczeń wśród wielu uczestników. 1. nagroda: architekt B.D.A. (Bund Deutscher Architekten/ Stowarzyszenie Architektów Niemieckich) Heinrich Rump, Wrocław Oprócz znakomitego podejścia architektonicznego projekt wyróżnia się dobrym i ujmującym rozwiązaniem urbanistycznym. Przejrzysty, klarowny i ekonomicznie rozplanowany rzut poziomy spełnia równocześnie wszelkie wymogi natury szkolnej. Kubatura: 23 154,5 metrów sześciennych Całkowite koszty budowy: 505 296,32 marek Z rysunków wynika, że pierwotnie przewidywano także drugą salę gimnastyczną lub aulę. 2. nagroda: architekt B.D.A Wilhelm Brix, Wrocław Również i ten projekt, z wyjątkiem kilku szczegółów, jest zadowalający pod względem architektonicznym. Rzut poziomy klarowny i przejrzysty. Kubatura: 22 351,50 metrów sześciennych Całkowite koszty budowy: 475 000 marek 3. nagroda: rejencyjny mistrz budowlany (to taki tytuł) w stanie spoczynku, inżynier dyplomowany Alfred Zinkler, Wrocław Również i tu znakomite rozwiązanie urbanistyczne. Klarowny rzut poziomy, jednak środkowy korytarz mógłby być lepiej oświetlony. Poza tym położenie wejścia głównego nie jest całkiem zadowalające. Bardzo dobre podejście architektoniczne. Kubatura: 29 968,50 metrów sześciennych Całkowite koszty budowy: 700 000 marek 4. nagroda: architekt B.D.A Karl-Ernst Krause, Wrocław Oprócz klarownego i ekonomicznie rozplanowanego rzutu poziomego i zadowalającego rozwiązania urbanistycznego widzimy dobre rozłożenie mas budynku. Z pominięciem kilku szczegółów projekt zadowalający. Kubatura: 21 730 metrów sześciennych Całkowite koszty budowy: 463 800 marek Oprócz przedstawionych tu 4 nagrodzonych, jury konkursu zakupiło kolejnych 11 projektów. Jednakże tak ważny dla kultury i narodu zawód wolnego architekta będzie należycie wspierany tylko wtedy, gdy oprócz przeprowadzania konkursów architektonicznych, ich laureatom będą udzielane dalsze zlecenia. Jeśli nawet pozostanie kwestią sporną, czy zadaniem komunalnych urzędów budowlanych winno być budowanie, czy jedynie zarządzanie i nadzór budowlany, to zdaniem autora, już ze względu na narodowosocjalistyczne podejście do tematu, nagrodzonym architektom należałoby powierzyć przynajmniej architektoniczny dozór nad realizacją projektu, gdyż tylko to zapewni jednolitą i konsekwentną realizację budowli. Ten pogląd wyrażany jest także przez brzeski magistrat. Należy nadmienić, że dzięki znakomitej współpracy między magistratem, rejencją, ministerstwem i zarządem robót publicznych, przygotowania do budowy przyśpieszono w takim stopniu, że pierwsze prace na placu budowy rozpoczęto już jesienią 1933 r., przez co można było zapewnić zatrudnienie znacznej liczbie bezrobotnych aż do późnej zimy i udzielić zleceń na prace zimowe (roboty kamieniarskie, stolarskie itp.). windbag - 2011-10-08, 09:26 Dzięki Dziedzic. Już mam u siebie materiały 
Dziedzic_Pruski - 2012-02-11, 22:57 W czasie wojny w budynku szkoły mieścił się lazaret zapasowy, o czym świadczy pieczęć na odwrocie zamieszczonej poniżej widokówki. Tekst niemiecki Feldpost Herrn Karl Sauerbrey (?) Oberilm in Th(üringen) Hauptstraße Lieber Karl! habe Deine Karte erhalten und habe mich sehr darüber gefreut, daß Du wieder einmal an mir gedacht hast (w tym miejscu autor popełnił ewidentny błąd gramatyczny, myląc 4. z 3. przypadkiem, powinno być: an mich gedacht hast). Hoffentlich werden wir uns noch einmal sehen, eher Du eingezogen wird (kolejny błąd, niewłaściwa forma czasownika, powinno być: eher Du eingezogen wirst). Werde bald einmal bei Euch auf Urlaub sein. Es grüßt Dich Dein Freund Wolfgang Gruß an Helmut Tłumaczenie Poczta polowa Pan Karl Sauerbrey (?) Oberilm w Turyngii Hauptstraße (ulica Główna) Drogi Karolu! Otrzymałem Twoją kartę i bardzo się ucieszyłem, że znów o mnie pomyślałeś. Mam nadzieję, że jeszcze się zobaczymy, zanim zostaniesz wcielony (do wojska). Wkrótce będę u Was na urlopie. Pozdrowienia Twój przyjaciel Wolfgang Pozdrowienia dla Helmuta Napis pod zdjęciem (pismem sütterlinowskim) Brieg/ Schles. Adolf-Hitler-Schule Brieger - 2012-02-12, 00:18 Taka mała ciekawostka dotycząca otwarcia Adolf-Hitler-Schule. Początkiem lat 80-tych zeszłego stulecie słyszałem od kilku starszych nauczycieli pracujących w ZSZ nr 1 o filmie, który został zrobiony z okazji otwarcia tej szkoły w 1936 roku. Film był kolorowy i zapewne amatorski. Przedstawiał uroczystość otwarcia szkoły. Niestety w latach 60-tych dwudziestego stulecia ówczesny wożny Liceum Pedagogicznego napalił tymi taśmami w piecu CO. Najprawdopodobniej nie zachowała się żadna kopia tego filmu. A szkoda. Byłby ciekawy dokument. windbag - 2012-02-12, 09:50 Pytałem, nikt nic nie wie .... (trzeba będzei Wyżbika wysłać na przeszpiegi) Dziedzic_Pruski - 2012-02-16, 21:37 Dorzucam jeszcze 3 widokówki, znalezione kiedyś w sieci, niestety nienajwyższej rozdzielczości. PS Jeszcze jedna uwaga: widoczny na drugim zdjęciu domek stacji transformatorowej dotrwał w tej formie do przełomu lat 60-tych i 70-tych, kiedy to miał miejsce pożar transformatora (o ile dobrze pamiętam, przez kilka godzin nie było wtedy energii elektrycznej) i dopiero wtedy został przebudowany. waldemar_n - 2012-02-17, 00:04 dwa inne ujecia Adolf Hitler Schule... Ewa - 2012-02-18, 10:17 Nawet nie wiedzialam, ze chodzilam do szkoly ktora miala "takie" imie , pozdrawiam ' |
